Azərbaycanla qədim mədəni və mənəvi yaxınlığa malik olan ölkələrdən biri də Hindistan olmuşdur. Əhalisinin sayına görə dünyada ikinci böyük dövlət, həm də qədim və zəngin sivilizasiyalardan biridir.

Tarixə nəzər salsaq Azərbaycanla Hindistan arasındskı münasibətlərin kökləri tunc dövründən başlayır. Tanınmış alimlərimiz S.Aşurbəylinin və A.Seyidzadənin əsərləri hər iki ölkə arasındakı münasibətləri sübut edən bariz nümunələrdən biridir.

Məsafə baxımından uzaq olan bu iki ölkə arasındakı əlaqlərin təşəkkülündə filosof, ilahiyyatçı, şair və səyyahların çox böyük xidmətləri olmuşdur. Bu sırada görkəmli şairimiz Nizami Gəncəvinin adını xüsusi qeyd etmək lazımdır. Nizami Gəncəvi iki ölkə arasındakı mənəvi münasibətlərin formalaşmasına güclü təsir göstərmiş simalardandır. Hind fəlsəfəsinin ölkəmizdə tanınması və yayılmasında Nizami Gəncəvidən sonra xidməti olmuş görkəmli şairlərimizdən biri də Xaqani Şirvani olmuşdur. Hind fəlsəfəninə yüksək dəyər verən Xaqani Şirvani özünün "Mirətüs-Səfa" əsərində bunu bədii-obrazlı şəkildə əks etdirmişdir. Hətta əsəri Xorasandan Hindistana göndərmişdir.

Azərbaycanla Hindistan arasındakı mədəni əlaqlərin yaranma tarixi təkcə elmi-fəlsəfi görüşlərin qarşılıqlı təsiri ilə deyil, eləcə də, ədəbi, poeziya əlaqlərinin inkişafı ilə bağlıdır. Bu sahədə yenə də Nizami Gəncəvi yaradıcılığının rolu xüsusilə seçilir. Bu dövrdə poeziyamızın çiçəklənməsi bir çox ölkələrin poeziyasına təsir etdiyi kimi, bu təsir hind ədəbiyyatından da yan keçməmişdir. Görkəmli şairi Əmir Xosrov Dəhləvi (1253-1325) Nizami Gəncəvidən təsirlənmiş və onu özünün müəllimi hesab etmişdir. Fars dilində yazan Əmir Xosrov Dəhləvi (1253-1325) Nizami Gəncəvinin "Xəmsə"sinə iqtibas edərək, özünün "Pənc-Hənc" ("Beş xəzinə") əsərini yazmışdır.

Uzun müddət Hindistanda yaşayıb yaratmış şairlərimizdən Məsihi, Saib Təbrizi, İbrahim Ordubadi, Məhəmməd Sadıq Təbrizi və başqalarının adlarını çəkmək olar. Bu şairlər uzun müddət burada yazıb-yaratmış, bu ölkəni və insanlarını böyük məhəbbətlə və ehtiramla tərənnüm etmişlər.

Azərbaycan Hindistan arasındakı mədəni münasibətlər təkcə qədim və orta əsrlərdə deyil, keçən XX əsrdə və müasir dövrümüzdə özünü göstərir.

Keçən əsrin 20-ci ilində Bakıds keçirilmiş Şərq Xalqlarının Birinci Qurultayında Hindistandan da nümayəndələr iştirsk etmişdir. Keçən əsrin 30-40-cı illərində hind yazarları - Rabindranat Taqor, Prem Çand, Mülk Rac Anand və Notac Sinqxin əsərləri dilimizə tərcümə edilərək nəşr olunmuşdur. Hindistan aktor və rejissorları Rac Kapur və Nərgizin Xalq artistlərimiz Rəşid Behbudov və Şövkət Ələkbərova ilə sənət və dostluq münasibətləri olmuşdur. Süleyman Rəhimovun "Çandranın üsyanı" povesti, Qeybulla Rəsulovun "Əlvida Hindistan" pyesi, maestro Niyazinin "Çitra" baleti hind xalqının tarixinə və mədəniyyətinə ehtiramının yüksək ifadəsi olmuşdu. "Çitra" baletinə görə maestro Niyazi Hindistanın "Cəvahirləl Nehru" adına beynəlxalq mükafatına layiq görülmüşdü.

Azərbaycanla Hindistan arasındakı mədəni münasibətlər bu gün də aktuallığını saxlayır. Hər il Azərbaycanda "Hindistan Günləri" keçirilir. Hind yazarların öz və ana dilimizdə olsn əsərləri Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkalarında sərgilənir.

Bakı şəhəri, Qamət Abbasov

adına 284 nömrəli məktəbin

müəlliməsi.

25.03.2025. / 18:47.

(#müəllif_hüquqları_qorunur.)